Mapa - Durrës (Bashkia Durrës)

Durrës (alb. Durrësi, wł. Durazzo, gr. Δυρράχιον, Dyrrhachion, łac. Dyrrachium, srb. Драч Drač) – miasto w zachodniej Albanii, położone nad Morzem Adriatyckim. Jedno z najstarszych miast w Albanii, drugie (po Tiranie) pod względem liczby ludności (113 249 mieszkańców w 2011 r.); główny port kraju. Siedziba władz obwodu oraz gminy Durrës.

Założone w 625 roku p.n.e. w czasach greckich kolonizacji pod nazwą Epidamnos na cześć swego założyciela, na terenach zamieszkałych przez plemiona ilyryjskie. Założone przez dwa polis greckie - Korynt i Korkyrę. Ze względu na różnice ustrojowe obu polis (Korynt – rządziła arystokracja, Korkyra – demokracja) wybuchł konflikt, który doprowadził do II wojny peloponeskiej. Po śmierci Aleksandra Wielkiego na krótko miasto trafiło pod rządy iliryjskiego króla Glaukiasa. Po nim, około 220 r. p.n.e., przejęli je Rzymianie, nazywając je Dyrrachium. Początkowo funkcjonowało jako prowincjonalny ośrodek administracyjny, z czasem stało się główną bazą przeładunkową rzymskich legionów na wschodnim wybrzeżu Adriatyku. Około 130 r. p.n.e. stało się punktem początkowym ważnej rzymskiej drogi Via Egnatia, prowadzącej na wschód przez całe Bałkany aż do miasta Bizancjum (późniejszego Konstantynopola). Dzięki temu Dyrrachium stało się ważnym ośrodkiem handlowym. W czasach panowania rzymskiego wybudowano wiele gmachów publicznych: wodociągi, kanalizację, termy, amfiteatr. Właśnie stąd w 48 roku p.n.e. Juliusz Cezar wyruszył na bitwę pod Farsalos przeciwko Pompejuszowi w trakcie rzymskiej wojny domowej. W 346 roku miasto ucierpiało w wyniku trzęsienia ziemi, które uszkodziło także drogę Via Egnatia.

Po podziale Cesarstwa Rzymskiego w 395 roku Dyrrachium znalazło się w jego części wschodniej – Cesarstwie Bizantyńskim, stając się jednym z ważniejszych jego portów, łączących go z Europą Zachodnią. W kolejnych wiekach wielokrotnie najeżdżali je barbarzyńcy: Ostrogoci pod wodzą Teodoryka Amala, Frankowie, Słowianie. W XI i XII wieku miasto stało się celem ataków sycylijskich Normanów, chcących zdobyć dla siebie przyczółek na Bałkanach. W 1081 r. było oblegane przez Roberta Guiscarda, a bronione przez szwagra cesarza bizantyńskiego - Grzegorza Paleologa. Po nieudanej próbie zakończenia oblężenia ze strony armii cesarza Aleksego I Komnena, w październiku 1081 r., Dyrrachium zostało zdobyte przez Normanów. Niecałe 30 lat później zostało odzyskane przez Bizantyńczyków. W 1107 roku syn Roberta Guiscarda, Boemund, próbował zdobyć Dyrrachium, ale bez skutku. W 1185 roku miasto ponownie zostało przejęte przez Normanów, tym razem bez oporu. W 1272 Karol Andegaweński ogłosił miasto stolicą Księstwa Albanii, a niecały rok później nastąpiło kolejne bardzo poważne trzęsienie ziemi, w wyniku którego doszło do znacznych zniszczeń na terenie miasta. W 1366 miasto zdobyli Serbowie. W XIV wieku było największym miastem na ziemiach dzisiejszej Albanii, licząc ówcześnie 25 tys. mieszkańców. W latach 1392-1501 Dyrrachium było posiadłością Republiki Weneckiej. Od 1466 roku kilkakrotnie było oblegane przez Turków osmańskich, którym ostatecznie udało się podbić je w 1501 roku włączając miasto do Imperium Osmańskiego.

Po odzyskaniu niepodległości, 7 marca 1913 roku, Durrës zostało tymczasową stolicą Albanii. Do 1920 roku, kiedy stolicę kraju przeniesiono do Tirany, Durrës było największym i najważniejszym albańskim miastem. Podczas I wojny światowej było okupowane wpierw przez wojska włoskie, a później austriackie. Austriacy wówczas zbudowali tu bazę okrętów podwodnych, co w 1918 roku doprowadziło do bombardowania miasta przez wojska Ententy. Za panowania króla Zogu I miasto przeżywało okres rozwoju. Zachęceni przez władcę Włosi zaczęli tu chętnie inwestować. Rozwój ten na krótko zatrzymało trzęsienie ziemi z 1926 roku, po którym jednak miasto zostało odbudowane, z pomocą Włochów. W Durrës, 6 kwietnia 1939 roku, rozpoczęła się inwazja faszystowskich Włoch na Albanię, po której kraj ten stał się włoskim protektoratem. Po zakończeniu II wojny światowej i odzyskaniu niepodległości Durrës straciło na znaczeniu handlowym ze względu na postępującą samoizolację kraju prowadzoną przez reżim komunistyczny. Przybijały tu głównie statki radzieckie, a od lat 60. XX w. do końca lat 70. – chińskie. Na początku lat 90. miasto było miejscem silnych niepokojów społecznych, które prowadziły do ucieczek drogą morską do Włoch. W 1999 roku, podczas wojny w Kosowie, w Durrës znalazło schronienie ponad 100 tys. uciekinierów.